STRUCTURELE SCHADE

WAT IS
STRUCTURELE SCHADE?

Structurele schade sluipt er langzaam in en hoe het precies werkt is nog niet helemaal duidelijk. Het begint met ontstekingen in je gewrichten. Jouw lichaam reageert op de ontstekingen met een natuurlijk reparatiemechanisme; het probeert de gevolgen van de ontstekingen te repareren. Door dit mechanisme gaat jouw lichaam onder andere te veel nieuw botweefsel aanmaken.

Uiteindelijk kunnen de wervels en gewrichten verbenen, vergroeien of zelfs aan elkaar vastgroeien. Dat is niet meer terug te draaien. Daarom wordt het structurele schade genoemd.

ONGEMERKT ONTSTAAN VAN SCHADE

Ook als je weinig klachten hebt, kan er schade ontstaan zonder dat je het merkt. Houd daarom goed bij hoe het met je gaat. En let extra op signalen die kunnen wijzen op schade in de gewrichten van je rug of bekken. Deze signalen zijn bijvoorbeeld meer pijn hebben, vaker moe zijn en moeilijker bewegen.
Merk je dat jouw klachten erger worden? Praat er dan over met jouw zorgverlener.

DE EFFECTEN VAN AXIALE SPA OP JOUW LICHAAM

BEGINNENDE PIJN EN
STIJFHEID

In het begin heb je meestal klachten laag in de onderrug en rond je heupen, zoals pijn en stijfheid. Ook vermoeidheid hoort bij de aandoening. De klachten worden veroorzaakt door ontstekingen in de gewrichten van je bekken en/of wervels van je rug.

In dit stadium kunnen de ontstekingen en daarmee ook de klachten voor langere tijd uit zichzelf wegblijven.

VERDERE ONTWIKKELING VAN KLACHTEN

Na enige tijd kunnen de gewrichten chronisch ontstoken blijven. Langzaam kun je meer pijn, stijfheid en vermoeidheid voelen. Ook bewegen kan moeilijker worden. Daarnaast kun je last krijgen van bijkomende aandoeningen, zoals botverkalking (osteoporose) en hart- en vaatziekten.

Ook in dit stadium kunnen klachten weer minder worden en zelfs helemaal verdwijnen: uit zichzelf of door een behandeling.

RISICO OP ONTSTAAN VAN STRUCTURELE SCHADE

Na een paar jaar, soms eerder, kunnen de ontstekingen leiden tot het verbenen of vergroeien van de gewrichten in je bekken en/of wervelkolom. Deze schade zorgt voor beperkingen in je dagelijkse leven.

Klachten zoals pijn hebben, moe en stijf zijn, nemen vaak toe. Ook is bewegen moeilijker. Het is mogelijk dat je uiteindelijk krom gaat lopen.

In dit stadium is de schade blijvend en onomkeerbaar.

MEER WETEN OVER VERLOOP

Voor elke patiënt is het anders welke klachten je krijgt en hoe de ziekte verloopt. De informatie op deze website geeft een algemeen beeld van het ziekteverloop. Wil je meer informatie en jouw eigen ziekteverloop in kaart brengen? Ga dan naar:

SAMEN BESLISSEN

DE VERSCHILLENDE FASEN VAN STRUCTURELE SCHADE

REACTIE OP ONTSTEKINGEN

Er ontstaat nieuw botweefsel op de wervels of in de gewrichten van het bekken. Dit is een reactie op de chronische ontstekingen.

EXTRA AANMAAK VAN BOTWEEFSEL

Door de onstekingen kan er teveel botweefsel worden aangemaakt in de ruggenwervels en/of het bekken. Dit ziet eruit als een soort uitstulpingen. Deze uitstulpingen in de wervelkolom heten met een medische term ‘syndesmofyten’.

VERGROEIEN VAN GEWRICHTEN

Doordat de aanmaak van teveel botweefsel blijft doorgaan, kunnen de botten uiteindelijk aan elkaar vastgroeien. De gewrichten tussen bepaalde wervels kunnen dan niet meer bewegen. Dat noem je een ‘bamboerug’ of met een medische term ‘ankylose’. Dit komt bijna nooit meer voor, omdat er veel goede behandelopties zijn tegenwoordig.

Ook de SI-gewrichten in het bekken kunnen op den duur aan elkaar vastgroeien.

WIE KRIJGT STRUCTURELE SCHADE?

Hoe axiale SpA verloopt, verschilt per patiënt. Niet elke patiënt met axiale SpA krijgt structurele schade. Van elke 10 patiënten krijgen ongeveer 7 patiënten, na lange of korte tijd, last van te veel botvorming in de gewrichten van de wervelkolom of het bekken. Bij deze patiënten zal in 2 van de 10 gevallen (~20 %) de gewrichten aan elkaar groeien (bamboerug of ankylose genoemd).¹

wanneer is de kans op structurele schade groter?

Niet iedereen met axiale SpA loopt dus uiteindelijk structurele schade op. Maar bij sommige patiënten is het risico op structurele schade groter dan bij anderen.^2,3 Herken je één van de onderstaande kenmerken, wees dan extra alert.

Je hebt een hoge ziekteactiviteit (mate waarin de ziekte actief is)
Op een MRI zijn gewrichtsontstekingen te zien
Je hebt al vergroeiingen van wervels of het SI-gewricht
Je bent geboren als man

Je hebt het HLA-B27 gen. Dat is een gen dat op te sporen is met bloedonderzoek
Je rookt (of hebt in het verleden gerookt)
Je hebt verhoogde ontstekingswaarden in het bloed. Dat is aan te tonen met bloedonderzoek die de zogeheten CRP/BSE waarden meet

De impact van
axiale spa

Axiale SpA en eventuele structurele schade is een groot monster dat je dagelijks met je meedraagt. Je bent vaak moe en kunt je minder goed bewegen. Dat heeft een grote impact op jouw dagelijkse leven, en ook op dat van jouw familie, vrienden en collega’s. Dat maakt dat zowel jij als je naasten axiale SpA als een monsterlijke last kunnen ervaren.

FYSIEKE KLACHTEN

MENTALE KLACHTEN

76%
heeft moeite met sporten
69%
heeft moeite met aankleden
69%
heeft moeite met uit bed komen
68%
heeft moeite met traplopen

74%
heeft moeite met het vinden van een baan
54%
heeft problemen met slapen
39%
heeft last van angstige gevoelens
34%
heeft last van depressie

_{⁴ zie referenties}

Merk je dat jouw monster groter wordt?

Bespreek het met jouw zorgverlener.

KEN JIJ IEMAND MET axiale SpA?

Download de PDF:

_{¹ Prof Landewe en Prof vd Heijde NED TIJDSCHR GENEESKD. 2011;155:A3680

² Denis Poddubnyy et al. Arthritis & Rheumatism Vol. 64, No. 5, May 2012, pp 1388–1398

³ Denis Poddubnyy et al. Curr Opin Rheumatol 2012, 24:363–369

⁴ Garrido-Cumbrera et al. The European Map of Axial Spondyloarthritis: Capturing the Patient Perspective – an Analysis of 2846 Patients Across 13 Countries. Current Rheumatology Reports. 2019;21:19}